Skip to content
1882
Volume 7, Issue 1
  • ISSN: 2034-3515
  • E-ISSN: 2034-3523

Abstract

Abstract

The Carthusian charterhouse of Nieuwlicht outside Utrecht was the fourth foundation of the order of the Carthusians in the present Netherlands, established in the summer of 1391 by Zweder van Abcoude. In 1579 it had to be abandoned permanently. Shortly afterwards it was put up for sale and demolished. What makes Nieuwlicht special are its many surviving documents with information on its foundation, construction, and the locations of buildings of the charterhouse. On the sole basis of historical sources, it was impossible to reconstruct a plan of the charterhouse. The same can be said of the archaeological evidence from the site, which was heavily robbed in the late sixteenth century and further disturbed by twentieth-century urban development. Its documents contain remarkable evidence for individual buildings, and the people connected with them; the archaeology allows a spatial understanding of the complex, the phasing of development, and even the probable identification of individual burials. The result is a reconstruction of the plan of Nieuwlicht, the Utrecht charterhouse.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.1484/J.JMMS.5.116572
2018-01-01
2025-12-05

Metrics

Loading full text...

Full text loading...

References

  1. Manuscript and Archival Documents
    Utrecht, Het Utrechts Archief, Anniversarium Carthusianorum Vallis novae Lucis Sancti Salvatoris Ultrajectensis, necrologium, Het Utrechts Archief 1006–3 Kartuizerklooster Nieuwlicht bij Utrecht, Inv. nr. 4
  2. Utrecht, Chronicon seu fundatio Cartusiae Ultraiectinae, Het Utrechts Archief 1006–3 Kartuizerklooster Nieuwlicht bij Utrecht, Inv. nr. 3
  3. Utrecht, Oude of Eerste cartularium, Het Utrechts Archief, 1006–3 Kartuizerklooster Nieuwlicht bij Utrecht, Inv. nr. 1
  4. Utrecht, Register van de oudste en voornaamste weldoeners van het klooster, van wie de schenkingen een waarde van meer dan 100 pond bedroegen, 1391–1426, Het Utrechts Archief 1006–3 Kartuizerklooster Nieuwlicht bij Utrecht, Inv. nr. 27
  5. Utrecht, Register van de weldoeners met schenkingen aan het klooster van een waarde van minder dan 100 Stichtse ponden, 1392–1470, aangelegd 1407 en bijgehouden tot en met 1470, Het Utrechts Archief 1006–3 Kartuizerklooster Nieuwlicht bij Utrecht, Inv. nr. 28
  6. Utrecht, Het Utrechts Archief, Arnoldus Buchelius, Monumenta passim in templis ac monasteriis Trajectinae urbis atque agri inventa, Hss Van Buchel Monumenta
  7. Primary Sources
    Fundatio Carthusiae Ultraiectinae: stichtingskroniek van het kartuizerklooster Nieuwlicht bij Utrecht. Transcriptie en historisch commentaar’, ed. by Emmanuele Mores (unpublished masters thesis, Universiteit Utrecht, 2009)
    [Google Scholar]
  8. Geer, Barthold Jacob Lintelo de, ‘Begiftigers en bezittingen van het Carthuizer-convent bij Utrecht, 10 Vergadering 9 Mei 1857’, Kronijk van het historisch genootschap gevestigd te Utrecht, dertiende jaargang 1857, 3rd ser., 3 (1857), 129146
    [Google Scholar]
  9. Het necrologium van het karthuizer-klooster Nieuwllicht of Bloemendaal buiten Utrecht’, ed. by Louis van Hasselt, Bijdragen en mededeelingen van het Historisch Genootschap gevestigd te Utrecht, 9 (1886), 126392
    [Google Scholar]
  10. Secondary Works
    Aniel, Jean-Pierre, Les maisons de chartreux, des origines a la chartreuse de Pavie, Bibliothèque de la société française d’archéologie, 16 (Paris: Arts et Métiers Graphiques, 1983)
    [Google Scholar]
  11. Barber, Bruno, and Christopher Thomas, The London Charterhouse, Museum of London Archaeology Service Monograph, 10 (London: Museum of London Archaeology, 2002)
    [Google Scholar]
  12. Bowlt, Colin, ‘The Great Conduit at the London Charterhouse’, London Archaeologist (Summer 2003), 121123
    [Google Scholar]
  13. Braunfels, Wolfgang, Monasteries of Western Europe: The Architecture of the Orders (London: Thames and Hudson, 1972)
    [Google Scholar]
  14. Buitelaar, Ary Leo Peter, De Stichtse ministerialiteit en de ontginningen in de Utrechtse Vechtstreek (Hilversum: Verloren, 1993)
    [Google Scholar]
  15. Coppack, Glyn, Mount Grace Priory (London: English Heritage, 1991)
    [Google Scholar]
  16. Coppack Glyn, and Mick Aston, Christ’s Poor Men: The Carthusians in England (Stroud: Tempus, 2002)
    [Google Scholar]
  17. Coppack, Glyn, and Mark Douglas, Mount Grace Priory (London: English Heritage, 2014)
    [Google Scholar]
  18. Dukers, Birgit, Kluizenaars in de stad (Roermond: Stichting Rura, 2012)
    [Google Scholar]
  19. Gruijs, Albert, and others, ‘Kartuizen in de Nederlanden (1314–1796): Klein Monasticon en literatuuroverzicht van de geschiedenis der zuid- en Noordnederlandse karuizen’, in De kartuizers en hun Delftse klooster: Een bundel studiën, verschenen ter gelegenheid van het achtste lustrum van het Genootschap Delfia Batavorum, ed. by R. Rothfusz and Andries Jan Heleen Rozemond (Delft: Delfia Batavorum, 1975), pp. 157244
    [Google Scholar]
  20. Gumbert, Johan Peter, Die Utrechter Kartäuser und ihre Bücher im frühen fünfzehnten Jahrhundert (Leiden: Brill, 1974)
    [Google Scholar]
  21. Gumbert, Johan Peter, De Kartuizers en hun Delftse klooster’, in De kartuizers en hun Delftse klooster: Een bundel studiën, verschenen ter gelegenheid van het achtste lustrum van het Genootschap Delfia Batavorum, ed. by R. Rothfusz and Andries Jan Heleen Rozemond (Delft: Delfia Batavorum, 1975), pp. 1016
    [Google Scholar]
  22. Hartog, Caroline M. W. den, Nieuwlicht op de Marnixlaan, een archeologisch onderzoek naar het kartuizerklooster Nieuwlicht, Basisrapportage, 66 (Utrecht: Gemeente Utrecht, 2013)
    [Google Scholar]
  23. Hartog, Caroline M. W. den, Archeologisch Onderzoek naar het kartuizerklooster Nieuwlicht op het Klokkenveld (MRL-5) te Utrecht, Basisrapportage Archeologie, 86 (Utrecht: Gemeente Utrecht, 2016)
    [Google Scholar]
  24. Haslinghuis, Edward Johannes, and Herman Janse, Bouwkundige termen (Leiden: Primavera Pers, 1997)
    [Google Scholar]
  25. Hoogendijk, Tim, Kartuizerklooster Nieuwlicht: De archeologie van een Utrechts klooster (Zaandijk: Uitgeverij Batenburg, 2012)
    [Google Scholar]
  26. Hulzen, Albertus van, Utrechtse kloosters en gasthuizen (Baarn: Bosch en Keuning, 1986)
    [Google Scholar]
  27. Kemme, Wim, and René van der Mark, Utrecht, Geuzenwijk II, Inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven en een archeologische begeleiding gevolgd door een opgraving, BAAC-rapport A-12.0030/A12.0167 (‘s-Hertogenbosch: BAAC BV, 2016)
    [Google Scholar]
  28. Linde, Constanze van der, ‘Hoofdstuk 5, Fysisch-antropologisch onderzoek’, in Caroline M. W. den Hartog, Nieuwlicht op de Marnixlaan, een archeologisch onderzoek naar het kartuizerklooster Nieuwlicht, Basisrapportage archeologie, 66 (Utrecht: Gemeente Utrecht, 2013), pp. 7180
    [Google Scholar]
  29. Linde, Constanze van der, Chapter 4, ‘Fysisch-antropologisch onderzoek’, in Caroline M. W. den Hartog, Archeologisch Onderzoek naar het kartuizerklooster Nieuwlicht op het Klokkenveld (MRL-5) te Utrecht, Basisrapportage Archeologie, 86 (Utrecht: Gemeente Utrecht, 2016), pp. 6192
    [Google Scholar]
  30. Mark, René van der, Archeologische begeleiding riool Marnixlaan: ‘Nieuwlicht’ op de Marnixlaan 2001, Intern rapport gemeente Utrecht 2001, niet gepubliceerd (unpublished)
    [Google Scholar]
  31. Mark, René van der, Poortweg klooster Nieuwlicht, post-klooster wegverharding, Intern rapport gemeente Utrecht (Utrecht: Gemeente Utrecht, 2001)
    [Google Scholar]
  32. Mark, René van der, Waarneming Marnixbrug, Intern rapport gemeente Utrecht 2001, niet gepubliceerd (unpublished)
    [Google Scholar]
  33. Mark, René van der, Utrecht * Marnixlaan’, in Archeologische kroniek Provincie Utrecht: 2000–2001 (Utrecht: Provincie Utrecht, 2002), pp. 174179
    [Google Scholar]
  34. Matthaeus, Antonius, Fundationes et fata ecclesiarum (Leiden: Schouten, 1703)
    [Google Scholar]
  35. Mioche, Abbé, La Chartreuse du Port Sainte Marie en Auvergne (Clermont-Ferrand: Bellet, 1896)
    [Google Scholar]
  36. Most, Ger van der, ‘Willem (Willam) van Abcoude’, Angstelkroniek (Historische Kring Abcoude-Baambrugge, June 2000), 5960
    [Google Scholar]
  37. Palmboom, Ellen Nora, Het Kapittel van Sint Jan te Utrecht: Een onderzoek naar verwerving, beheer, administratie van het oudste goederenbezit (elfde-veertiende eeuw), Amsterdamse Historische Reeks, Grote Serie Deel, 20 (Hilversum: Verloren, 1995)
    [Google Scholar]
  38. Scholtens, Houben Johannes Andreas, ‘Necrologie van de utrechtse kartuizers’, Archief voor de geschiedenis van het aarstbisdom Utrecht, 71 (1952), 97150
    [Google Scholar]
  39. Scholtens, Houben Johannes Andreas, Iets over de bouwgeschiedenis en het kunstbezit van de chartroise te utrecht’, Jaarboekje Oud-Utrecht (1953), 4757
    [Google Scholar]
  40. Viollet-le-Duc, Eugène, Dictionnaire raisonné de l’architecture française du XIe au XVIe siècle (Paris: Librairie des Imprimiers Réunis, 1856)
    [Google Scholar]
  41. Vos, Hendrik Huibert, ‘Archeologisch onderzoek naar het voormalig kartuizer klooster buiten Delft’, in De Kartuizers en hun Delftse klooster: Een bundel studiën, verschenen ter gelegenheid van het achtste lustrum van het Genootschap Delfia Batavorum, ed. by R. Rothfusz and Andries Jan Heleen Rozemond (Delft: Delfia Batavorum, 1975), pp. 1836
    [Google Scholar]
  42. Wattenberghe, Jan, and Jente van den Bosch, eds, Archeologische Opgraving Bethlehem- Voogdijstraat Roermond (Heinenoord: SOB Research, 2011)
    [Google Scholar]
  43. Internet Sources
    Plan of la Chartreuse du Port-Sainte-Marie by Abbe Mioche: <http://www.wikiwand.com/fr/Chartreuse_de_Port-Sainte-Marie> [accessed 1 April 2018]
  44. Plan of Clermont by Viollet-le-Duc: <https://fr.wikisource.org/wiki/Dictionnaire_raisonn%C3%A9_de_l%E2%80%99architecture_fran%C3%A7aise_du_XIe_au_XVIe_si%C3%A8cle/Architecture_monastique#Clermont.Ferrant1> [accessed 1 April 2018]
  45. Plan of the charterhouse at Roermond: <http://www.dbnl.org/tekst/schu211land01_01/schu211land01_01_0006.php> [accessed 1 April 2018] <http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/afbeelding/1263/2329> [accessed 1 April 2018]
/content/journals/10.1484/J.JMMS.5.116572
Loading
  • Article Type: Research Article
This is a required field.
Please enter a valid email address.
Approval was a Success
Invalid data
An error occurred.
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error:
Please enter a valid_number test
aHR0cHM6Ly93d3cuYnJlcG9sc29ubGluZS5uZXQv