Skip to content
1882
Volume 71, Issue 1
  • ISSN: 0392-4556
  • E-ISSN: 2611-7649
read_more Read

Abstract

Abstract

Nell’antica letteratura monastica la presenza di figure femminili è molto parca e selezionata. In sé, la presenza della donna va esorcizzata, a meno che non si tratti di peccatrici da convertire o di donne devote che chiedono preghiere, grazie o miracoli. Luogo comune è la figura della sorella dell’asceta, secondo il modello della di sant’Atanasio di Alessandria. San Girolamo, per la , segue inizialmente questo canone classico, ma poi per la e ancor più per la supera il genere dominante e osa la novità, piuttosto autobiografica.

Abstract

In historical monastic literature, there are few feminine figures, and the presence of women is sparse. Aside from the cases of women considered as sinners in need of conversion or pious women in search of grace and miracles, the female presence is largely seen as something to be exorcised. In keeping with Athanasius’ , the most common female figure in monastic literature is that of the sister of the ascetic. Jerome in is faithful to this classic canon, but later in his and also in he surpasses the dominant genre and dares novelty, rather autobiographically.

Loading

Article metrics loading...

/content/journals/10.1484/J.TER.5.120239
2020-01-01
2025-12-05

Metrics

Loading full text...

Full text loading...

References

  1. Fonti classiche (pagane)
    Apuleius Lucius Madaurensis, Metamorphoses sive asinus aureus, in: http://www.thelatinlibrary.com/apuleius.html (consultato il 4 XI 2019).
    [Google Scholar]
  2. Cicero Marcus Tullius, De divinatione, in: W. Ax (ed.), M. Tulli Ciceronis, Scripta quae manserunt omnia, fasc. 46: De divinatione. De fato. Timaeus, Stuttgart 1977.
    [Google Scholar]
  3. Cicero Marcus Tullius, In C. Verrem, actio secunda, in: http://www.thelatinlibrary.com/cicero/ver.shtml (consultato il 4 XI 2019).
    [Google Scholar]
  4. Cicero Marcus Tullius, Pro Aulo Cluentio Habito, in: https://la.wikisource.org/wiki/Pro_Aulo_Cluentio_Habito (consultato il 4 XI 2019).
    [Google Scholar]
  5. Diogenes Laertius, Vitae philosophorum, in: T. Dorandi (ed.), Diogenes Laertius. Lives of Eminent Philosophers, Cambridge Classical Texts and Commentaries 50, Cambridge 2013.
    [Google Scholar]
  6. Florus Publius Annius, Epitome rerum Romanarum, sive epitome de Tito Livio bellorum omnium annorum, in: P. HainsselinH. Watelet (edd.), Velleius Paterculus et Florus, Histoire romaine: traduction nouvelle, Paris 1931 (testo latino e traduzione francese).
    [Google Scholar]
  7. Sallustius Gaius Crispus, De Catilinae coniuratione, in: E. Malcovati (ed.), Sallustio, De Catilinae coniuratione, Scrittori latini commentati, Torino 19714.
    [Google Scholar]
  8. Seneca Lucius Annaeus, Phoenissae (Thebais), in: O. Zwierlein (ed.), L. Annaei Senecae, Tragoediae, Oxford Classical Texts, Oxford 1986.
    [Google Scholar]
  9. Valerius Maximus, Factorum ac dictorum memorabilium libri, in: J. Briscoe (ed.), Valerii Maximi facta et dicta memorabilia, I-II, Stuttgart 1998.
    [Google Scholar]
  10. Vergilius Publius Maro, Aeneidos, in: J. Perret (ed.), Virgile, Énéide, Les Belles Lettres, Paris 1977.
    [Google Scholar]
  11. Vergilius Publius Maro, Georgica, in: G.B ConteS. Ottaviano (edd.), P. Vergilius Maro, Bucolica et Georgica, Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana (Bibliotheca Teubneriana 2011), Berlin 2013.
    [Google Scholar]
  12. Fonti cristiane
    Athanasius Alexandrinus, Vita S. Antonii, PG 26, 837-976; edizione critica: M.G.J.M. Bartelink (ed.), SCh 400, Paris 2004.
    [Google Scholar]
  13. Hieronymus Stridonensis, Epistulae, in: I. Hilberg (ed.), CSEL 54-56, Vindobonae 1910-1918.
    [Google Scholar]
  14. Hieronymus Stridonensis, Vita S. Pauli Primi Eremitae, Monachi Thebaei, in: B. Degórski (ed.), Hieronymi historica et hagiographica. Vita Beati Pauli monachi Thebaei. Vita Hilarionis. Vita Malchi monachi captivi. Epistula praefatoria in Chronicis Eusebii Caesariensis. Chronicorum Eusebii Caesariensis continuatio. De viris inlustribus. In Regulae S. Pachomii versionem praefatio || Girolamo. Opere storiche e agiografiche. Vita di san Paolo, eremita di Tebe. Vita di Ilarione. Vita di Malco, l’eremita prigioniero. Prefazione alla traduzione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Continuazione delle Cronache di Eusebio di Cesarea. Gli uomini illustri. Prefazione alla traduzione della Regola di Pacomio, Hieronymi opera 15 || Opere di Girolamo 15, Città Nuova Editrice, Roma 2014, 72-115.
    [Google Scholar]
  15. Hieronymus Stridonensis, Vita S. Hilarionis, in: B. Degórski (ed.), Hieronymi historica et hagiographica, cit., 116-181.
    [Google Scholar]
  16. Hieronymus Stridonensis, Vita S. Malchi monachi captivi, in: B. Degórski (ed.), Hieronymi historica et hagiographica, cit., 182-207.
    [Google Scholar]
  17. Iohannes Chrysostomus, Contra eos qui subintroductas habeant virgines; Quod regulares feminae viris cohabitare non debeant, PG 47, 495-532; edizione critica in: J. Dumortier (ed.), Saint Jean Chrysostome, Les cohabitations suspectes. Comment observer la virginité, Nouvelle collection de textes et documents, Les Belles Lettres, Paris 1955.
    [Google Scholar]
  18. Studi
    Achelis H., Virgines Subintroductae. Ein Beitrag zum VII Kapitel des I. Korintherbriefs, J.C. Hinrichs, Leipzig 1902.
    [Google Scholar]
  19. Ciarlo D., Giovanni Crisostomo. Le coabitazioni, Collana di Testi Patristici 254, Città Nuova Editrice, Roma 2018.
    [Google Scholar]
  20. Degórski B., «Gli epiloghi delle Vitae monastiche del IV secolo: fra retorica e teologia», in: La narrativa cristiana antica: codici narrativi, strutture formali e schemi retorici. XXIII Incontro di studiosi dell’antichità cristiana, Roma, 5-7 maggio 1994, Studia Ephemeridis Augustinianum 50, Istituto Patristico Augustinianum, Roma 1995, 193-209.
    [Google Scholar]
  21. Degórski B., «Epilogi “żywotów” mnichów IV wieku – retoryka i teologia», Dissertationes Paulinorum 7 (1994) 105-121.
    [Google Scholar]
  22. Degórski B., «Zakończenia Hieronimowych “Vitae Patrum: Pauli, Hilarionis et Malchi” – klucz do właściwego zrozumienia całości tych dzieł», Dissertationes Paulinorum 23 (2014) 5-22.
    [Google Scholar]
  23. Giannarelli E., La tipologia femminile nella biografia e nell’autobiografia cristiana del IV secolo, Studi Storici 127, Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, Roma 1980.
    [Google Scholar]
  24. Hamblenne P., «Traces de biographies grecques “païennes” dans la “Vita Pauli” de Jérôme?», in: Cristianesimo Latino e cultura Greca sino al sec. IV. XXI Incontro di studiosi dell’antichità cristiana, Roma, 7-9 maggio 1992, Studia Ephemeridis Augustinianum 42, Istituto Patristico Augustinianum, Roma 1993, 211-234.
    [Google Scholar]
  25. Labriolle P. de, Vie de Paul de Thèbes et Vie d’Hilarion, par saint Jérôme, Science et Religion. Études pour le temps présent 436, Bloud, Paris 1907.
    [Google Scholar]
  26. Lizzi R., «Monaci, mendicanti e donne nella geografia monastica di alcune regioni orientali», Atti dell’Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti 140 (1981-1982) 341-355.
    [Google Scholar]
  27. Mirri L., La vita ascetica femminile in san Girolamo [Tesi dottorale presso la Facoltà Teologica della Pontificia Università S. Tommaso d’Aquino], Roma 1992.
    [Google Scholar]
  28. Mirri L., La dolcezza nella lotta. Donne e ascesi secondo Girolamo, Edizioni Qiqajon, Comunità di Bose – Magnano 1996.
    [Google Scholar]
  29. Suso F., ’Αγγελικὸς βίος. Aschendorffsche Velargsbuchhandlung, Jahrbuch für Antike und Christentum, Ergänzungsband 8, Aschendorffsche Verlagsbuchhandlung, Münster Westfalen 1964.
    [Google Scholar]
  30. Weingarten G.W.H., «Der Ursprung des Mönchtums im nachconstantinischen Zeitalter», Zeitschrift für Kirchengeschichte 1 (1877) 1-35 e 545-574.
    [Google Scholar]
/content/journals/10.1484/J.TER.5.120239
Loading
  • Article Type: Research Article
This is a required field.
Please enter a valid email address.
Approval was a Success
Invalid data
An error occurred.
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error:
Please enter a valid_number test
aHR0cHM6Ly93d3cuYnJlcG9sc29ubGluZS5uZXQv